„Wiatraka się nie buduje, nie wznosi się. Wiatrak zostaje powołany, bierze początek, albo przychodzi. Budować można dom, stodołę, oborę, to, co stoi nieruchomo. Wiatrak porusza się, chodzi, pracuje, wydaje dźwięki, mówi, gra muzykuje, zawodzi, niedomaga, choruje, gniewa się, odpoczywa, śpi. Wiatrak żyje, czuje. Jest jak człowiek i tak jak nie ma takiego samego człowieka, tak nie ma takiego samego wiatraka. Każdy wiatrak ma swój charakter jedyny i niepowtarzalny. Ojcem wiatraka jest cieśla i on zawsze potwierdza to znakiem. Wiatrak odchodzi lub ginie, a tam gdzie pracował, pozostaje jego mogiła.”

~ Jan Święch, „Tajemniczy świat wiatraków”

Powiedzenia, przysłowia, porzekadła – dla mnie to Skarb. To Wiedza pozostawiona przez Przodków, przekazywana ustnie za pomocą pieśni, wierszyków, wyliczanek czy zagadek. Odkąd sięgam pamięcią, fascynowało mnie pytanie: Co ma piernik do wiatraka? Przecież, jeśli przodkowie zestawili ze sobą piernik i wiatrak, to musi mieć to głębszy sens. I niekoniecznie poprzez łącznik w postaci mąki. Gdyby tak było, wtedy raczej bliżej byłoby zapytać: Co ma chleb do wiatraka? 🙂 Zresztą, do rozcierania mąki nie trzeba wiatraka, wystarczą np. dwa kamienie. A jednak chodzi o piernik. I zrozumiałam to połączenie, olśniło mnie właśnie w chwili rozkosznego delektowania się moim piernikiem 🙂

Piernik to twarde ciemnobrązowe ciasto robione z mieszaniny mąki pszennej i żytniej, mleka, jajek, karmelizowanego cukru, miodu, mocno przyprawione cynamonem, imbirem, a czasem także goździkami, kardamonem, gałką muszkatołową, anyżem i lawendą. Swoją trwałość zawdzięcza z jednej strony dużemu udziałowi przypraw korzennych, a z drugiej swojej twardości i suchości. W zimnym i suchym miejscu daje się przechowywać nawet przez kilka miesięcy i świetnie nadają się jako odżywcze suchary, do zabrania np. w daleką podróż. Pierniki pełniły rolę okazjonalnych, symbolicznych podarunków, ale przede wszystkim były kosztownymi lekarstwami, których komponentami były zamorskie przyprawy korzenne
i to od nich zresztą pochodzi ich nazwa, od staropolskiego słowa „pierny” czyli pieprzny. Wyrobienie piernikowego ciasta wymagało żmudnej i ciężkiej pracy. Ciasto dojrzewało bardzo wolno i mogło być przechowywane w stanie surowym przez kilka miesięcy. Najcenniejszym składnikiem był sam zaczyn. Im więcej liczył sobie lat, tym był lepszy. Stanowił część posagu panny młodej. Ciasto leżakowało czasem i ponad 20 lat. Zarabiano je w dniu narodzin córki, piernik wypiekano na jej wesele a w skład posagu wchodziła beczka z piernikowym ciastem.

Historia piernika zaczyna się głęboko w starożytności. W książce kucharskiej ” O sztuce kulinarnej ksiąg dziesięć” pióra Apicjusza znajduje się przepis na miodownik z pieprzem. Hipokrates i jego uczniowie opracowali ponad 300 przepisów leczniczych na bazie miodu. „Z zewnątrz olej, a do wewnątrz miód” – to recepta na długowieczność starożytnego filozofa Demokryta. Starożytni Grecy uważali miód za Eliksir Młodości. Był symbolem mądrości – żywił się nim Pitagoras. Był darem ofiarnym dla bogini Hekate i dla bogini Artemidy. Starożytni Egipcjanie czcili pszczoły jako ożywione łzy boga słońca Re, dlatego miód mogli spożywać tylko najwyżsi dostojnicy i święte krokodyle. Znaczenie miodu w medycynie podkreślał już egipski kodeks Ebersa sprzed 3500 lat. Miód jest obrazem słodyczy. Łączy w sobie doskonałe walory lecznicze, odżywcze i smakowe. Jest remedium na choroby układu oddechowego, pokarmowego i moczowego. Nazywany jest często balsamem dla serca. Przynosi rewelacyjne efekty w leczeniu nawet bardzo trudno gojących się ran. Pomaga też w zaburzeniach układu nerwowego i depresji. Miód zaleca się spożywać nawet w chorobach nowotworowych, gdyż wzmaga działanie stosowanych leków i zapobiega przerzutom. Ma właściwości antybakteryjne, cytostatyczne, regeneracyjne, lipostabilne, pobudza metabolizm, wspomaga procesy oczyszczania, budowania odporności a także działa znieczulająco i hormonopodobnie. W magii ludowej miodu używano by przyciągnąć płodność, miłość, obfitość, słodycz życiową.

Mój piernik zrobiony był na miodzie, który osobiście przywiozłam z Polany Białowieskiej – lipowy, lipcowy i co najważniejsze prawdziwym. Oprócz klasycznej korzennej mieszanki przypraw, którą dobieram sama, na „oko”, dodałam do niego jeszcze szczyptę kurkumy i pieprzu. Był wyjątkowy. Delektując się jego smakiem, w pewnej chwili poczułam jakby zatrzymał się czas, w brzuchu poczułam ciepło i pulsowanie w splocie słonecznym. Poddałam się temu, zamknęłam powieki i oczami wyobraźni przeniosłam 🙂 do mojej ukochanej Białowieży. Poczułam zapachy i poczułam w sobie to ciepło słoneczne, takie kojące, wspierające, obdarzające prawdziwą siłą życiową. Z uśmiechem w sercu spacerowałam więc po białowieskim skansenie, aż dotarłam pod wiatrak (to wiatrak-koźlak, datowany na rok 1925 i działający jeszcze w latach 50-tych, przeniesiony do skansenu ze wsi Kotły). I tak rozkoszując się tym wewnętrznym ciepłem, sycąc nim, poczułam na policzkach muśnięcie wiatru (fenomen wyobraźni 🙂 ) i … wtedy zrozumiałam to połączenie, wiatraka z piernikiem.

Wiatraki. Ciężko wyobrazić sobie jak wyglądałby teraz świat, gdyby kiedyś nie powstał wiatrak. Lokalizacja wiatraków i młynów wodnych była wynikiem zarówno pragmatycznego postrzegania świata, jak i magiczno-religijnego podziału przestrzeni. Właściwą budowę wiatraka rozpoczynano od określenia najbardziej korzystnego miejsca, na którym miał stanąć budynek. Siłą napędzającą wszystkie urządzenia w wiatraku jest napór wiatru na śmigła, zatem lokalizacja wymagała otwartej przestrzeni, wyniosłości terenu, położenia z dala od zabudowań wiejskich. Spełnienie wszystkich podstawowych warunków zapewniało uzyskanie „dobrego wiatru”. Na terenach płaskich wykonywano sztuczne nasypy, a także budowano wiatrak na odpowiednio wysokim fundamencie. Naturalne ukształtowanie terenu na ogół przesądzało o wyborze lokalizacji. Ekspozycja młynów wietrznych na wyniosłości terenu jest zbieżna z lokalizacją starych kościołów wiejskich, górujących nad resztą wsi. „W architekturze ważne budynki ustawia się na cokołach lub stopniach; tam gdzie umiejętności techniczne były największe, budynki te bywały zazwyczaj najwyższe”- (Y i-F u T u a n, Przestrzeń i miejsce). Jean Hani w książce „Symbolika świątyni chrześcijańskiej” stwierdza – „Jest pewne, że pierwsze ołtarze i świątynie budowano na górskich szczytach po to, by je umieszczać symbolicznie na osi świata […]. Tam gdzie gór nie było, sypano sztuczne wzgórza lub budowano świątynie w kształcie góry”. Podstawowym elementem konstrukcyjnym wiatraka koźlaka była podwalina, stanowiąca bazę konstrukcji nośnej. Siłą rzeczy musiała więc mieć spore rozmiary, osiągające niekiedy 40 x 50 cm. Podwaliny — dwa grube bale skrzyżowane pod kątem prostym — tworzyły krzyż o równych ramionach (krzyż grecki). Podwaliny tworzące bazę wiatraka są najpotężniejsze ze wszystkich znanych podwalin budowanych na ziemi. Ich ułożenie nie jest przypadkowe, albowiem zawsze skierowane są one dokładnie w cztery strony świata. W miejscu skrzyżowania podwalin ustawiana była pionowa oś — sztember, będąca słupem nośnym o wysokości około 5 m i średnicy 70—80 cm. Sztember sam w sobie jest osią i wyznacza oś wertykalną przyszłej budowli. W symbolice architektonicznej ów środek uważany jest za centrum świata — omfalos. Sztember to najpotężniejszy element konstrukcyjny wiatraka i jego złamanie oznaczało koniec świata, powrót do punktu wyjścia. Sztember podtrzymuje mącznicę, na której opiera się druga kondygnacja młyna wietrznego. Połączenie sztembra i mącznicy tworzy krzyż tau w kształcie litery T. W młynie wietrznym — konkretnie w koźlaku — występuje przynajmniej pięć krzyży: połączenie podwalin, sztember i mącznica, ramiona krzyżowe w kole palecznym, śmigła, chorągiewka na kalenicy.

Istnieje wiele hipotez dotyczących genezy wiatraków na świecie. Według niektórych z nich, pojawiły się one 1000-2000 lat p.n.e na bliskim Wschodzie, według innych 2000 lat temu w Chinach, Japonii i Tybecie. Prawie wszyscy znawcy młynarstwa wymieniają Seistan (obecnie Iran), w którym istniały pierwsze młyny wietrzne. Miały one pionową oś obrotu i datuje się je na VII-VIII w. Pierwsze pisemne przekazy dotyczące wiatraków w Europie odnoszą się do XII w. Młyny wietrzne występujące w Europie posiadały przeważnie poziomą oś. Uznano, że były dwa kierunki rozprzestrzeniania się młynów wietrznych: z zachodu Europy na wschód, oraz z Seistanu na zachód. Wcześniejsze zapisy dotyczące młynów wietrznych mogą wynikać z faktu, że wiatraki były mylone z silnikami wietrznymi, które powstały wcześniej. Używano ich pierwotnie do nawadniania lub odwadniania pól.

Skrzydła wiatraka, poruszane siłą wiatru, przekształcały energię wiatru na kinetyczną w ruchu obrotowym i dzięki temu napędzały mechanizm mielący. Samym wiatrakom i różnym częściom młynów wietrznych nadawano też cechy mitologiczno-demoniczne. Wiatraki porównywano m.in. do rogatego diabła i rozszalałego giganta. Bogatą symbolikę nadawano też szmigom wiatracznym w spoczynku. I tak np. młyn, którego śmigła były ustawione w formie krzyża (X ), oznajmiały to, że wiatrak aktualnie nie pracował. Takie ułożenie szmig miało też bardzo racjonalne uzasadnienie, zabezpieczało bowiem przed ewentualnymi zagrożeniami związanymi np. ze wspinaniem się dzieci na śmigła. Niezależnie od tego takie ich ustawienie niosło też informacje o awarii wiatraka lub złej pogodzie. Ułożenie szmig w znak krzyża (+ ), oznaczało natomiast „żałobę młyna”, przekazując informację o śmierci młynarza lub kogoś z jego rodziny. Oprócz tego ustawienie to mogło nieść informację o charakterze technicznym oznajmiającą, że skrzydła wiatraka są w danej chwili zapierzane. Ponadto np. w dniu święta patrona parafi i szmigi ustawiano na kształt trójlistnej koniczyny; z kolei oznajmiając o weselu w rodzinie młynarza, zdobiono je kwiatami itd. (K. Rzepkowski – Złoty kciuk. Młyn i młynarz w kulturze Zachodu).

Ułożenie skrzydeł jest językiem komunikacji, zrozumiałym dla okolicznej społeczności. Wiatrak to okoliczny łącznik przestrzenny.

I tak w trakcie tej mojej piernikowej podróży, stojąc oko w oko z tym moim białowieskim wiatrakiem, czując to zasilające mnie, promieniujące poprzez brzuch – wewnętrzne ciepło, zobaczyłam swój splot słoneczny jako taki Sezam. A w jego zamku taką jakby śrubkę z własnym, indywidualnym kodem na główce, do którego pasuje dedykowany śrubokręt.

Splot słoneczny (plexus solaris) -jest taką tarczą, która chroni przed światem zewnętrznym i łączy z nim równocześnie. Jest indywidualną różą wiatrów czyli albo jej nie rozumiem i rzuca mną jak popadnie 🙂 albo ją rozumiem i dzięki niej wiem jak się ustawić do wiatru by go złapać w żagle i latać 😀 Można rzec, że splot słoneczny to napęd runiczny. X (chi) to 22 litera alfabetu greckiego. X to runa Gebo i jest to symbol harmonii i balansu. To równowaga energetyczna, której powinniśmy szczególnie pilnować, jest bardzo łatwa do zachwiania. Każdy krzyż ma swój punkt styku obu osi i tym punktem jest dla mnie splot słoneczny, inaczej zwany trzewnym. Jest to jeden z głównych splotów nerwowych w organizmie.

Ze splotem słonecznym łączą się: splot przeponowy, splot nadnerczowy, splot nerkowy oraz splot jajnikowy u kobiet lub splot jądrowy w przypadku mężczyzn, a także: splot żołądkowy górny, splot żołądkowy dolny, splot wątrobowy, splot śledzionowy, splot krezkowy górny i splot aortowy brzuszny. Nazywany jest drugim mózgiem, mózgiem brzusznym. Splot słoneczny jest częścią autonomicznego (wegetatywnego) układu nerwowego, jego zadaniem jest unerwienie narządów wewnętrznych. Jest odpowiedzialny za reakcje organizmu niezależne od woli, na przykład perystaltykę jelit i wydzielanie soków żołądkowych.Splot słoneczny to skupisko neuronów (komórek nerwowych), których podstawową funkcją jest przenoszenie bodźców do narządów wewnętrznych takich jak wątroba, przepona, śledziona, żołądek, dwunastnica, jelita, nadnercza i nerki, narządy płciowe oraz duże naczynia krwionośne. Neurony skupione w splocie słonecznym regulują przemianę materii, wydzielanie żółci i soku trzustkowego oraz perystaltykę dwunastnicy, żołądka, jelita cienkiego i grubego. Ponadto regulują pracę serca, ciśnienie krwi, napięcie zwieraczy pęcherza moczowego i odbytu, oddychanie, pracę narządów rozrodczych, wydzielanie hormonów do krwi oraz zapewniają właściwą termoregulację.  Splot słoneczny jest zatem miejscem, w którym skupiają się komórki nerwowe odpowiedzialne za pracę najważniejszych narządów w ludzkim ciele. Zapewniają one tak zwaną homeostazę, czyli równowagę niezbędnych dla życia procesów fizjologicznych. Szczególnie niekorzystnie wpływają na splot słoneczny zmiany miażdżycowe, które skutkują niedokrwieniem i niedotlenieniem mózgu oraz wszelkie stany zapalne, przede wszystkim zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Także choroby nowotworowe mają negatywny wpływ na funkcjonowanie splotu słonecznego. Szczególnie niebezpieczne jest uderzenie w splot słoneczny. Z uwagi na to, że w tym miejscu znajduje się duże skupisko neuronów zaopatrujących główne narządy wewnętrzne, cios w splot słoneczny może spowodować ogromny ból, niemożność złapania oddechu. Może również dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych. Funkcjonowanie splotu słonecznego zakłócić mogą negatywne emocje (takie jak zazdrość, gniew lub nienawiść). Długotrwałe poddawanie się negatywnym emocjom może doprowadzić do chorób układu sercowo-naczyniowego, do stanów zapalnych oraz wrzodów i nieżytów żołądka.

Stany zapalne to fałszywy ogień w organizmie. Utrzymywany przez fałszywe idee, fałszywą tożsamość, fałszywe jedzenie – ogólnie, poprzez wtłaczanie fałszywych informacji w organizm.

Czakra splotu słonecznego to jeden z 7 głównych węzłów energetycznych w ciele. Jej praca wywiera wpływ na wszystkie pozostałe. To siedziba wewnętrznego ognia. Ogień ten może napędzać a może wewnętrznie wypalać, zależy od nadanego kierunku i podsycenia. To wewnętrzne słońce, które daje witalność i siły. Stąd bierze się samokontrola, wyczucie umiaru i wewnętrzna dyscyplina. Obserwacja reakcji własnego splotu słonecznego ułatwia dotarcie do własnej intuicji, wysłyszenie siebie. Pozwala dokonać rozpoznania zanim włączy się, czasem komplikujący, umysł. Pozwala zauważyć, dotknąć, prześwietlić, oczyścić i uwolnić jakąś zablokowaną emocję, uczucie, uchwycić splątaną myśl. Praca nad własnym systemem słonecznym pomaga przemienić słabości w mocne strony, odzyskać własną siłę napędową, sprawczą. Zrozumienie mechanizmu zarządzania własnymi żywiołami: wiatrem (oddech,myśli, emocje), wodą (emocje, uczucia), ziemią (materia), ogniem (oddech,pasja, odwaga) i eterem (inteligencją zarządzającą umysłem, który jest odbiornikiem i nadajnikiem fal) to panowanie nad sobą, zarządzanie sobą. Każdy żywioł przejawia inny stan skupienia, czyli jest mniej lub bardziej subtelny. Najbardziej subtelnym żywiołem jest ogień. Następnie powietrze, później woda, a na końcu ziemia. Nasza fizyczność jest najcięższą na Drzewie Życia, więc opanowanie żywiołów należy zacząć od najbardziej gęstego – ziemi, a skończyć na najbardziej subtelnym – ogniu.

Ojciec, bóg, słońce i ogień to w mitologii synonimy. Dadźbóg, Ra, Hefajstos, Helios, Sol, Apollo, Mitra – kto nie zna tych imion? Kult Słońca sięga samych początków kultury. W prasłowiańskiej kulturze łużyckiej znaleźć można symbole tego kultu takie jak: krzyże, swastyki, koła szprychowe. Bóstwem Słońca był Swaróg, którego uważano także za boga ognia i kowalstwa. Reliktem pogańskim był zakaz wskazywania palcem w kierunku Słońca aby go nie uszkodzić.

Jeżeli w organizmie panoszy się fałszywy ogień (stan zapalny) to pierwszym zaatakowanym organem są jelita, „drugi mózg”. Nastroje radości, przygnębienia, niepewności, zadowolenia czy smutku nie powstają wyłącznie w głowie, część z nich ma swoje źródło właśnie w brzuchu. W jakiej kondycji jelita, w takiej głowa. Stan mikroflory jelitowej może utrzymywać człowieka w dobrym zdrowiu a może prowadzić do rozwoju stanów zapalnych w organizmie. Jeśli coś leży i gnije „na żołądku”, leży „na wątrobie” to od razu widać w grymasie twarzy i nastroju. Zdrowie to chęć i napęd do Życia. Przyprawy PIERNE zwalczają stany zapalne, pasożyty, zwalczają infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze, dają ciepło, uwalniają prawdziwy wewnętrzny ogień, działają rozluźniająco, poprawiają pamięć i koncentrację, przywracają jasne myślenie. To myśli tworzą emocje, emocje z kolei wpływają na myśli. A ciało próbuje powiedzieć np. : „słabo mi na samą myśl”, „robi mi się gorąco”, „kłuje mnie w żołądku, „ale mam gul w gardle” itp. – Jażń podsuwa gotowe recepty, wystarczy wysłyszeć – jednak kombinując umysłem i splotem słonecznym można zapędzić się w tzw. kozi róg. Właściwe połączenie to przełączyć się splotem słonecznym na Serce, otworzyć na przepływ uczuć, wtedy pojawia się zrozumienie i lekkość. Nadzór umysłu może tworzyć zapętlenia w analizie, obsesji, zamartwianiu, melancholijnym „zawieszaniu”, rozpamiętywaniu – w takim stanie łatwo znaleźć sztuczne światło, sztuczny pocieszacz, co jeszcze wzmaga destrukcję. W takim stanie ciało wytwarza adekwantne hormony i taka informacja roznosi się po całym ciele, prowadząc do..stanów zapalnych. Zauważanie swoich myśli, pozwolenie im przychodzić i odchodzić, świadome ich rozpoznanie i ukierunkowanie (oddzielenie ziarna od plew) pozwala nie rozdmuchiwać emocji na wszystkie strony, wiatrem własnych myśli. Grać komuś na emocjach, na nerwach to mieć nad nim kontrolę. Zarządzać nim bez udziału jego świadomości to jak zabrać mu Życie, to jakby zabrać oczom blask.

Moim zodiakalnym żywiołem jest powietrze. Dzięki niemu „latam”, lubię bawić się Słowem, jeśli jednak go nie równoważę Ziemią, czyli zdyscyplinowaniem, systematyczną pracą np. w ogródku czy regularnymi, bosymi spacerami wtedy, niestety ale odpływam za daleko i bywa, że się gubię. Jednak, dzięki wypracowanej już w jakimś stopniu samoświadomości,potrafię się odkręcić. Da się 🙂 Czasem wystarczy fiknąć fikołka lub zrobić gwiazdę by się odkręciło 🙂 Wszelkie własnoręcznie przygotowane mikstury (potrawy, napoje 🙂 ) nasycone pięknymi, czystymi myślami, uczuciami, miłością – zachowają tę Wiedzę. Mają ją w sobie zawartą i gdy przyjdzie czasem stoczyć walkę z wiatrakami, gigantami wystarczy udać się do spiżarki po odpowiednie lekarstwo 🙂 Szczęśliwi ludzie potrafią być Sobą, doceniają to co ich otacza, z wdzięcznością i zrozumieniem przyjmują dary losu. Odkryli wewnętrzną, indywidualną wielkość, własną jakość.

Piernik to Iskra Słońca zasilająca wewnętrzne słońce, ocieplająca wewnętrzny wiatr, przynosząca spokój i radość wewnętrznemu (domowemu) ognisku. Jeśli miałabym cokolwiek nazwać Ambrozją to byłby to właśnie Piernik. Stary Piernik – stara wiedza, skondensowane Dobro, esencja światła i ognia.

Ta moja mistyka wiatraka i piernika pozwoliła mi zdefiniować mój własny heliocentryzm 🙂 Mój własny piernik przeniósł mnie w miejsce, które kocham, które mnie kiedyś uzdrowiło (ogniem właśnie) i dzięki niemu, znów wyzwoliłam w sobie ten ogień. Piernik jest Darem Hefajstosa. Jest owocem ciężkiej pracy wielu gałęzi zawodowych. Jego smak przywraca pierwotną radość, taką prawdziwą, w poczuciu spełnienia. Bo każdy jest kowalem Swojego losu a słodki smak owocu życia zawiera się w Jedni.

„Celem sztuki nie jest reprezentowanie zewnętrznego wyglądu rzeczy. Sztuka musi ujawniać ich wewnętrzne piękno i znaczenie” ~Arystoteles

„Zawsze bądź pierwszorzędną wersją siebie zamiast kiepską kopią kogoś innego ” ~Judy Garland

” Każdy z nas jest kimś niepowtarzalnym. Nie czyń siebie samego przedmiotem kompromisu, bo jesteś wszystkim, co masz.” ~Janis Joplin

Czyli, co ma piernik do wiatraka? Jest jego paliwem, alchemicznym złotem 🙂 Ogień póty trwa, póki jest dobywany, rozgrzewa, oświeca, najpełniejsze ciała napełnia.

by Magdalena 🙂

P.S. Według wiedzy ludowej ziarna pieprzu noszone przy sobie uwalniają umysł z zawistnych myśli.

Obrazki wg. kolejności: Obraz Алексей Чижов z Pixabay Obraz germanka z Pixabay Obraz Hans Benn z Pixabay Obraz Dariusz Staniszewski z Pixabay Obraz Bessi z Pixabay

Linki: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Etnologiczne_i_Antropologiczne/Studia_Etnologiczne_i_Antropologiczne-r2001-t5/Studia_Etnologiczne_i_Antropologiczne-r2001-t5-s93-106/Studia_Etnologiczne_i_Antropologiczne-r2001-t5-s93-106.pdf http://www.kurrcze.pl/geneza https://www.medonet.pl/zdrowie,splot-sloneczny—budowa-anatomiczna–funkcje–dolegliwosci,artykul,1729422.html